జనాభా గణనను 2021లో నిర్వహించాల్సి ఉంది. కానీ అది ఇంకా జరగలేదు. ఇది ఎప్పుడు జరుగుతుందో చెప్పలేం. జనాభా లెక్కల తర్వాత డీలిమిటేషన్ ఉంటుంది. అంటే లోక్సభ నియోజకవర్గం జనాభా పరంగా పునర్నిర్మించబడుతుంది మరియు అప్పుడే ఈ చట్టం అమల్లోకి వస్తుంది.
మహిళా రిజర్వేషన్ బిల్లు: దేశంలోని కొత్త పార్లమెంట్ ఇప్పుడు మహిళా శక్తిని స్వీకరించనుంది. లోక్సభ మరియు అసెంబ్లీలలో మహిళలకు 33 శాతం రిజర్వేషన్లు కల్పించే (128వ సవరణ) బిల్లు 2023ని నారీ శక్తి వందన్ చట్టంగా ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ పేర్కొన్నారు. ఈ బిల్లును మంగళవారం (సెప్టెంబర్ 19) లోక్ సభలో ప్రవేశపెట్టారు. బీజేపీకి ఉన్న సంఖ్యా బలంతో ఈ బిల్లు లోక్సభలోనే కాకుండా రాజ్యసభలో కూడా ఆమోదం పొందుతుందని అందరూ భావిస్తున్నారు. అయితే ఈ బిల్లు ఎప్పటి నుంచి ఎలా అమలవుతుందన్న ప్రశ్న చాలా మంది నుంచి వినిపిస్తోంది. అసెంబ్లీ ఎన్నికలు జరిగే ఐదు రాష్ట్రాల్లో ఈ చట్టాన్ని అమలు చేస్తారా లేక 2024 లోక్సభ ఎన్నికల నాటికి అమలు చేస్తారా? లేదంటే దీని కోసం మరికొంత కాలం వేచి చూడక తప్పదు.
దీనిని రాజ్యాంగం (128వ సవరణ) బిల్లు 2023 లేదా నారీ శక్తి వందన్ చట్టం లేదా మహిళా రిజర్వేషన్ బిల్లు అంటారు. దీనిని లోక్సభలో ప్రవేశపెట్టారు. ఈ ప్రత్యేక పార్లమెంట్ సమావేశాల్లో ఈ బిల్లు ఆమోదం పొంది చట్టంగా మారితే ఏం జరుగుతుంది? ఈ చట్టం వెంటనే అమల్లోకి వస్తుందా? ఈ చట్టం అమల్లోకి వచ్చిన తర్వాత ఐదు రాష్ట్రాల్లో అసెంబ్లీ ఎన్నికలు, లోక్సభ ఎన్నికలు వస్తాయా? ఈ చట్టం రాబోయే ఐదు రాష్ట్రాల అసెంబ్లీ ఎన్నికలపైనా, ఆపై లోక్సభ ఎన్నికలపైనా ప్రభావం చూపుతుందా? ప్రధానంగా చర్చిస్తారు.
అయితే వీటికి సమాధానం లోక్సభలో ప్రవేశపెట్టిన ఈ బిల్లులోనే ఉంది. లోక్సభలో న్యాయశాఖ మంత్రి అర్జున్ రామ్ మేఘ్వాల్ ప్రవేశపెట్టిన బిల్లులో.. జనాభా లెక్కలు, డీలిమిటేషన్ పూర్తయ్యే వరకు ఈ చట్టాన్ని అమలు చేయబోమని స్పష్టం చేశారు. జనాభా లెక్కల తర్వాత డీలిమిటేషన్ జరుగుతుంది. అప్పుడే రాజ్యాంగ సవరణ బిల్లు 2023 అమల్లోకి వస్తుంది. ఇది అమలు చేయబడిన తేదీ నుండి 15 సంవత్సరాల వరకు చెల్లుబాటు అవుతుంది. అంటే ముందుగా దేశ జనాభా గణన జరుగుతుంది.
ఈ జనాభా గణనను 2021లో నిర్వహించాల్సి ఉంది. కానీ అది ఇంకా జరగలేదు. ఇది ఎప్పుడు జరుగుతుందో చెప్పలేం. జనాభా లెక్కల తర్వాత డీలిమిటేషన్ ఉంటుంది. అంటే లోక్సభ నియోజకవర్గం జనాభా పరంగా పునర్నిర్మించబడుతుందని, అప్పుడే ఈ చట్టం అమల్లోకి వస్తుంది. అటువంటి పరిస్థితిలో, ఇది 2024 లో అమలు చేయబడదు. కానీ 2029 నుండి ఇది అమల్లోకి వస్తుందని భావిస్తున్నారు. వాస్తవానికి ఇది అమలు చేయడం సులభం కాదు. మాజీ ప్రధాని వాజ్పేయి హయాంలో చేసిన రాజ్యాంగ సవరణే ఇందుకు కారణం. 2026 తర్వాత మొదటి జనాభా గణనను నిర్వహించి దాని డేటాను విడుదల చేసి ఆపై డీలిమిటేషన్ చేయాలని అప్పట్లో నిర్ణయించారు. ఈ నేపథ్యంలో 2026 తర్వాత 2031లో తొలి జనాభా గణన.. ఆ తర్వాత 2034లో లోక్ సభ ఎన్నికలు జరగనుండగా.. అప్పుడే ఆ లోక్ సభలో నారీ శక్తి వందన్ చట్టం అమల్లోకి రానుంది.
మరి మధ్యలో ఈ చట్టాన్ని అమలు చేస్తారేమో చూద్దాం. మంత్రి మేఘ్వాల్ సమర్పించిన బిల్లులో.. ఈ ప్రభుత్వ హయాంలో అమలు చేయడం లేదని స్పష్టంగా రాశారు. కాబట్టి, చట్టాన్ని రూపొందించడానికి వచ్చే లోక్సభ పూర్తి కాలం వరకు వేచి ఉండాలి. అటువంటి పరిస్థితుల్లో, 2029 ఎన్నికలకు ముందు లోక్సభలో ఈ చట్టాన్ని ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ అమలు చేయడం సాధ్యం కాదు. అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో ఈ చట్టం అమలుకు సంబంధించి.. జనాభా గణన నిర్వహించే వరకు చట్టం అమలు చేయరాదనే నిబంధన బిల్లులో ఉంది.
మహిళా రిజర్వేషన్ బిల్లు ఆమోదం పొంది మూడు దశాబ్దాలు కావస్తోంది. ఈ చట్టం పూర్తి స్థాయిలో అమలు కావడానికి ఐదేళ్లు పడుతుందో, పదేళ్లు పడుతుందో తెలియదు. ఇక ప్రభుత్వ పగ్గాలు మహిళల చేతుల్లోనే అన్న మాట మరింత ప్రశ్నార్థకంగా మారింది. రిజర్వేషన్లకే ఇంత కాలం పడుతుంటే అధికారం రావడానికి ఇంకెన్నాళ్లు పడుతుందని అంటున్నారు.
