గోపాల్ స్కూల్ టీచర్. అతను పొదుపు చేసిన డబ్బుతో సమీపంలోని పట్టణంలో కొంత భూమి కొన్నాడు. కొంత కాలం తర్వాత ప్రభుత్వం ఆ ప్రాంతంలో ఓ ప్రాజెక్టు ప్రారంభించడంతో అక్కడి స్థలాలకు మంచి గిరాకీ ఏర్పడింది. దీంతో తన స్థానంలో అపార్ట్మెంట్ నిర్మించేందుకు ఓ బిల్డర్ను సంప్రదించాడు. వచ్చే ఫ్లాట్లలో 60 శాతం బిల్డర్, 40 శాతం గోపాల్ తీసుకునేలా ఒప్పందం కుదిరింది. అనుకున్న ప్రకారం బిల్డర్ అపార్ట్ మెంట్ నిర్మాణాన్ని పూర్తి చేశాడు. తన వాటా ఫ్లాట్లను బయటి వ్యక్తులకు విక్రయించాడు. ఆయా కొనుగోలుదారుల నుంచి జీఎస్టీ వసూలు చేసి ప్రభుత్వానికి చెల్లించాడు. అలాగే గోపాల్ వాటాలో 40 శాతం జీఎస్టీని గోపాల్ నుంచి వసూలు చేసి బిల్డర్ ప్రభుత్వానికి చెల్లించారు. అయితే అదే సమయంలో గోపాల్ తన వాటాకు వచ్చిన ఫ్లాట్లను అమ్మకానికి పెట్టాడు. ఇప్పుడు సమస్య ఏమిటంటే, గోపాల్ తల్లిగా తన వాటాగా వచ్చిన మొత్తానికి జీఎస్టీ చెల్లించాలా? లేదా? గోపాల్ ఆలోచన ఏమిటంటే అతను కేవలం భూ యజమాని మాత్రమే. అతను ఏ వ్యాపారం లేదా సేవలో లేడు. తనకు జీఎస్టీ రిజిస్ట్రేషన్ లేనందున జీఎస్టీ చెల్లించాల్సిన అవసరం లేదన్నారు. అంతేకాకుండా బిల్డర్కు తన వాటాపై ఇప్పటికే జీఎస్టీ చెల్లిస్తున్నందున తాను ఎలాంటి జీఎస్టీ చెల్లించాల్సిన అవసరం లేదని భావించాడు.
గోపాల్ లాగే చాలా మంది భూ యజమానులకు ఈ దుస్థితి ఉంది. ఈ విషయం అర్థం కావాలంటే ముందుగా అపార్ట్ మెంట్ల నిర్మాణానికి సంబంధించి జీఎస్టీ నిబంధనలను తెలుసుకోవాలి. అపార్ట్మెంట్ విక్రయానికి సంబంధించి ‘ప్రమోటర్’ ద్వారా జీఎస్టీ చెల్లించాలని నిబంధన పేర్కొంది. మరి ప్రమోటర్ ఎవరు? బిల్డర్ మరియు భూమి యజమాని ఇద్దరూ ప్రమోటర్లుగా గుర్తించబడ్డారు. నిర్మాణ రంగానికి సంబంధించిన ముఖ్యమైన నిర్వచనాలు ‘రెరా’ చట్టం నుండి తీసుకోబడ్డాయి. దీని ఆధారంగా బిల్డర్ను ‘డెవలపర్ ప్రమోటర్’గా, భూ యజమానిని ‘ల్యాండ్ ఓనర్ ప్రమోటర్’గా జీఎస్టీలో నిర్వచించారు. దీని ప్రకారం బిల్డర్ తనకు వచ్చిన మొత్తంపై ప్రభుత్వానికి జీఎస్టీ చెల్లిస్తాడు. అలాగే, భూమి యజమాని విక్రయించిన మొత్తంపై ప్రభుత్వానికి జీఎస్టీ చెల్లించాలి. మరియు అతను తన వాటాకు సంబంధించి బిల్డర్కు ఇప్పటికే GST చెల్లించాడు! పన్నులు రెండుసార్లు చెల్లించబడతాయి! వాస్తవానికి బిల్డర్ గోపాల్ నుంచి తీసుకున్న భూమికి బదులుగా 40 శాతం వాటా ఇస్తున్నాడు. అంటే బిల్డర్ మొత్తం 40 శాతం వాటాను డబ్బు రూపంలో కాకుండా భూమి రూపంలో లేదా గోపాల్ నుండి నిర్మాణ హక్కులను పొందడం ద్వారా GST పరిభాషలో పొందాడు. బిల్డర్ కోణంలో, ఈ 40 శాతం కూడా విక్రయమే. కాబట్టి దీనికి సంబంధించి ప్రభుత్వానికి పన్ను చెల్లించాలి. దాంతో గోపాల్ నుంచి ఆ మొత్తాన్ని వసూలు చేసి ప్రభుత్వానికి చెల్లిస్తాడు.
మరియు గోపాల్ చేయవలసింది ఏమిటంటే అతను బిల్డర్కు చెల్లించిన మొత్తానికి ఇన్వాయిస్ పొందడం మరియు అతను చెల్లించిన GST మొత్తంపై ఇన్పుట్ టాక్స్ క్రెడిట్ (ITC) తీసుకోవడం. అతను బయటి వ్యక్తులకు విక్రయించినప్పుడు ప్రభుత్వానికి చెల్లించాల్సిన GSTలో సర్దుబాటు చేస్తాడు. అలాగే, భూ యజమానికి GST రిజిస్ట్రేషన్ లేకపోతే, అతను ITCని క్లెయిమ్ చేయలేడు. అందువల్ల, అతను అమ్మకంపై చెల్లించాల్సిన GST నుండి మినహాయింపు పొందలేడు. కాబట్టి గోపాల్ లాంటి భూ యజమానులు కచ్చితంగా జీఎస్టీలో నమోదు చేసుకోవాలి. అప్పుడే మీరు ఇన్పుట్ క్రెడిట్ పొందవచ్చు.
మరో ముఖ్యమైన విషయం ఏమిటంటే.. అపార్ట్ మెంట్ నిర్మాణం పూర్తి కాగానే సంబంధిత అధికారులు కంప్లీషన్ సర్టిఫికెట్ ఇస్తారు. ఈ సర్టిఫికేట్ తర్వాత చేసిన అమ్మకాలపై ఎటువంటి GST చెల్లించబడదు. చాలా మంది రిజిస్ట్రేషన్ కింద పరిగణించేది అమ్మకం. GST పరిభాషలో, కంప్లీషన్ సర్టిఫికేట్కు ముందు కొనుగోలుదారు నుండి కొంత మొత్తాన్ని అడ్వాన్స్గా స్వీకరించినప్పటికీ, ఫ్లాట్ కంప్లీషన్ సర్టిఫికేట్కు ముందు విక్రయించినట్లు పరిగణించబడుతుంది. కాబట్టి ఆ ఫ్లాట్కి సంబంధించిన మొత్తం అంటే అడ్వాన్స్ మాత్రమే కాకుండా మిగిలిన మొత్తంపై కూడా జీఎస్టీ చెల్లించాలి. కాబట్టి భూ యజమాని తన వాటా ప్లాట్లను కంప్లీషన్ సర్టిఫికేట్కు ముందే విక్రయించాలనుకుంటే, అతను అమ్మకానికి ముందు జిఎస్టి రిజిస్ట్రేషన్ పొంది బిల్డర్కు చెల్లించాల్సిన జిఎస్టిని చెల్లించి ఆ మొత్తాన్ని ఐటిసి కింద తీసుకోవాలి. అప్పుడు అతను విక్రయించిన ఫ్లాట్ల కోసం కొనుగోలుదారుల నుండి GST వసూలు చేసి ప్రభుత్వానికి చెల్లించేటప్పుడు అతనికి అందుబాటులో ఉన్న ఇన్పుట్ క్రెడిట్ను సర్దుబాటు చేయవచ్చు.
ఇక్కడ గమనించాల్సిన ముఖ్యమైన విషయం ఏమిటంటే, భూ యజమాని తనకు ఐటీసీ ద్వారా వచ్చిన మొత్తాన్ని జీఎస్టీ రూపంలో ప్రభుత్వానికి చెల్లించాలి. అలాగే, ఎట్టిపరిస్థితుల్లోనూ సర్టిఫికెట్ పూర్తయిన తర్వాత విక్రయించే ఫ్లాట్లకు సంబంధించి కొనుగోలుదారుల నుంచి జీఎస్టీని వసూలు చేయకూడదు. అందుకే గోపాల్ లాంటి భూ యజమానులకు ఈ విషయాలపై పూర్తి అవగాహన ఉండాలి.
రాంబాబు గొండాల
గమనిక: అవగాహన కల్పించడం కోసమే ఇందులో కొన్ని ముఖ్యమైన అంశాలను ప్రస్తావించారు. పూర్తి వివరాల కోసం సంబంధిత చట్టాలను జాగ్రత్తగా పరిశీలించాలి.
నవీకరించబడిన తేదీ – డిసెంబర్ 24, 2023 | 03:38 AM
