నగరాల్లో నిర్మాణ రంగం విస్తరిస్తున్న కొద్దీ దానితో పాటు వలస కూలీలు కూడా పెరగడం మామూలే. పొట్టకూటి కోసం వివిధ రాష్ట్రాల నుంచి వచ్చే కూలీలు సరే… వారి పిల్లల సంగతేంటి? వారి విద్య ఏమిటి? పిల్లల చదువుకు భాషా సమస్య పెద్ద ఆటంకంగా మారుతుంది. దీంతో వారంతా పాఠశాలకు దూరమవుతున్నారు. లేకుంటే బాల కార్మికులుగా మారుతున్నారు. అయితే అలాంటి వారి జీవితాల్లో వెలుగులు నింపే ప్రయత్నం జరుగుతోంది. అదే ‘వర్క్సైట్ స్కూల్స్’ కాన్సెప్ట్. హైదరాబాద్‌లో రాచకొండ పోలీస్ కమిషనర్ (ప్రస్తుతం ఏడీజీ) చేసిన ఈ ప్రయత్నం అద్భుత ఫలితాలను ఇస్తోంది.
ఇవీ ఫీచర్లు…
హైదరాబాద్‌లోని కొన్ని ప్రాంతాల్లో వివిధ రాష్ట్రాల నుంచి లక్షలాది మంది వలస కార్మికులు కుటుంబ సమేతంగా కనిపిస్తున్నారు. వారి పిల్లలు బడి బయట లేక బాలకార్మికులుగా మారుతున్నారు. బడికి వెళ్లి ప్లేటు పట్టుకోవాల్సిన చిరు చేతులు… అలిసిపోతున్నాయి.
ఆపరేషన్ స్మైల్, ముస్కాన్‌తో వెలుగులోకి…
బాలకార్మిక వ్యవస్థను నిర్మూలించేందుకు పోలీసులు, రెవెన్యూ అధికారులు ప్రతి సంవత్సరం జనవరి, జూలై నెలల్లో ‘ఆపరేషన్ స్మైల్’ (ఆపరేషన్ స్మైల్) మరియు ‘ఆపరేషన్ ముస్కాన్’ (ఆపరేషన్ ముస్కాన్) కార్యక్రమాలను నిర్వహిస్తారు. 14 ఏళ్లలోపు వారిని బాలకార్మిక వ్యవస్థ నుండి విముక్తి చేయండి. సంయుక్తంగా నిర్వహించారు. ఈ క్రమంలో కొన్నేళ్ల క్రితం రాచకొండలోని ఇటుక బట్టీలపై పోలీసులు దాడులు నిర్వహించారు. తొలిరోజు దాడిలో ఇటుక బట్టీల్లో 182 మంది చిన్నారులు చనిపోయారు. తల్లిదండ్రులు, వారి పిల్లలు బాల కార్మికులుగానే బతుకుతున్నారు. ఈ విషయం రాచకొండ పోలీస్ కమిషనర్ (సీపీ) మహేశ్ ఎం. భగవత్ దృష్టికి వచ్చింది. స్వయంగా రంగంలోకి దిగిన సీపీ మరో ప్రాంతంలో తనిఖీలు నిర్వహించగా.. అక్కడ ఉన్న ఇటుక బట్టీల్లో మరో 172 మంది చిన్నారులు పనిచేస్తున్నట్లు గుర్తించారు. దీంతో పిల్లలతో పని చేయించుకుంటున్న ఇటుక బట్టీల యజమానులపై కేసులు నమోదు చేశారు. వలస కార్మికుల పిల్లలకు భద్రత కల్పించాలని గట్టిగా నిర్ణయించారు. ఎలాగైనా వారికి చదువు చెప్పించాలని నిర్ణయించుకున్నారు. ఆ విధంగా CP యొక్క సంకల్పం నుండి ‘వర్క్సైట్ స్కూల్స్’ ఆలోచన పుట్టింది.
పని వద్ద పాఠశాల…
హైదరాబాద్‌లోని రాచకొండ కమిషనరేట్‌ పరిధి దేశంలోనే పెద్దది. దీని పరిధిలో అనేక పట్టణ, పాక్షిక పట్టణ మరియు గ్రామీణ ప్రాంతాలు ఉన్నాయి. వివిధ రాష్ట్రాల నుంచి వలస వచ్చిన వారు ఎక్కడ ఉన్నారు? ఎంత మంది పిల్లలు బాల కార్మికులుగా పనిచేస్తున్నారు? డేటాను సేకరించారు. ఆ తర్వాత యాదాద్రి భువనగిరి, రంగారెడ్డి, మేడ్చల్ మల్కాజిగిరి జిల్లాల్లో కార్మికుల పిల్లలను పనిలో పెట్టుకున్న యాజమాన్యాలతో సీపీ మహేశ్ ఎం.భగవత్ సమావేశం ఏర్పాటు చేశారు. వారికి అవగాహన కల్పించారు. పిల్లలతో వలస వెళ్లిన తల్లిదండ్రులు వారిని ఒంటరిగా వదిలేసి పనులు చేయడం కష్టంగా ఉందని, అందువల్ల పని ప్రదేశంలో పాఠశాల ఏర్పాటు చేయాలని, అందుకు యాజమాన్యాలందరూ సహకరించాలని అభ్యర్థించారు.‘వర్క్సైట్ స్కూల్స్’ అడుగడుగునా వేస్తుంది. వారి ముందు ఈ కొత్త కాన్సెప్ట్ ప్రారంభించబడింది.అవసరమైన నిధులను సంబంధిత కర్మాగారాలు మరియు కంపెనీలు అందించాయి.
‘ఎయిడ్ ఎట్ యాక్షన్’ సహకారంతో…
రాచకొండ సీపీ ఆలోచనను ముందుకు తీసుకెళ్లేందుకు ‘ఎయిడ్ ఎట్ యాక్షన్’ అనే స్వచ్ఛంద సంస్థ ముందుకు వచ్చింది. మొదట, పిల్లలను వర్క్సైట్ పాఠశాలల్లో చేర్చారు. వలస కార్మికుల్లో ఎక్కువ మంది ఒడిశా రాష్ట్రానికి చెందిన వారు కావడంతో పిల్లలకు చదువు చెప్పేందుకు ఆ రాష్ట్రం నుంచి విద్యావాలంటీర్లను రప్పించారు. ఇలా దేశంలో ఎక్కడా లేని విధంగా రాచకొండ పరిధిలో ‘వర్క్సైట్ స్కూల్స్’ ప్రారంభమయ్యాయి. ఈ చర్యలో భాగంగా ప్రభుత్వంతో మాట్లాడి వర్క్సైట్ పాఠశాలల్లో చదువుతున్న పిల్లలకు మధ్యాహ్న భోజనం అందించారు. వలస కార్మికులకు ఆహార భద్రత కల్పించేందుకు తెలంగాణ ప్రభుత్వం ఆ చిన్నారుల కుటుంబాలకు రూపాయికే కిలో బియ్యం అందించేందుకు చర్యలు చేపట్టింది. దీంతో వారికి భరోసా లభించింది. 2016లో ప్రారంభమైన ఈ ‘వర్క్సైట్ పాఠశాలలు’ గత ఆరేళ్లుగా నిరంతరాయంగా నడుస్తూ వేలాది మంది పిల్లలకు విద్యను అందిస్తున్నాయి. ఈ కాన్సెప్ట్‌ను మరింతగా అమలు చేసేందుకు ప్రణాళికలు రచిస్తున్నారు.
వలస పిల్లలే మన బాధ్యత…
ప్రతి సంవత్సరం నవంబర్‌లో రాచకొండ కమిషనరేట్‌ పరిధిలోని వివిధ ప్రాంతాలకు ఒడిశా నుంచి వందలాది మంది వలస కార్మికులు ఇటుక బట్టీల్లో పని చేసేందుకు వస్తుంటారు. మరుసటి సంవత్సరం జూన్ వరకు ఉండి ఆ తర్వాత వెళ్లిపోతారు. వారి సౌలభ్యం మేరకు నవంబర్ నుంచి జూన్ వరకు ‘వర్క్సైట్ స్కూల్స్’ నిర్వహిస్తున్నాం. పిల్లలు తిరిగి వెళ్లగానే ఒడిశాలోని ప్రభుత్వ పాఠశాలల్లో చేర్పించి హాస్టల్ వసతి కల్పించేందుకు ‘ఎయిడ్ ఎట్ యాక్షన్’ సంస్థ సభ్యులు చర్యలు తీసుకుంటున్నారు. ఇక్కడ చదివిన పిల్లలకు ఒడిశాలో ఎలాంటి ఇబ్బందులు కలగకుండా అక్కడి కలెక్టర్లతో మాట్లాడుతున్నాం’’ అని చెప్పారు.
– మహేష్ ఎం. భగవత్, రాచకొండ పోలీస్ కమిషనర్
– శ్రీనివాస్ చింత,
క్రైమ్ రిపోర్టర్, హైదరాబాద్
నవీకరించబడిన తేదీ – 2023-01-08T16:49:29+05:30 IST
